Lokata bankowa jako zabezpieczenie na czarną godzinę

Zastanówmy się, czy lokata bankowa jest odpowiednią formą do trzymania oszczędności na wszelki wypadek – na tzw. czarną godzinę.

Dlaczego trzymamy pieniądze właśnie na lokacie bankowej i właśnie w tym banku? Bo tak robi większość. To, że większość osób trzyma swoje pieniądze w banku, nie jest żadnym argumentem za tym, że Ty także w taki sam sposób masz przechowywać oszczędności. W innych krajach większość ludzi lokuje wolne środki właśnie w funduszach inwestycyjnych.

Spójrz racjonalnie na wybraną formę i oceń ją z jedynej właściwej perspektywy — własnych potrzeb i oczekiwań.

Czym jest lokata bankowa? Twoje 50 000 zł na depozycie to pożyczka, jaką udzieliłeś bankowi na określony procent i na określony czas. Na jaki czas?

Czy na 40 lat? Oczywiście, że nie. Nie wiesz przecież, kiedy i na co wydasz odkładane pieniądze. Mogą być potrzebne już jutro. To nie jest więc pożyczka 40-letnia. Prawdopodobnie założyłeś kilka lokat bankowych, na różne okresy i w różnym czasie. Mogą to być na przykład cztery pożyczki po 5000 zł na 3 miesiące i trzy pożyczki po 10 000 zł na 6 miesięcy.

Dlaczego tak? Ponieważ chcesz zabezpieczyć sobie bieżący dostęp do pieniędzy. Środki zostały rozłożone na kilka lokat, ponieważ nieprzewidziany wydatek może dotyczyć tylko części pieniędzy, na przykład „kosztować” nas tylko 7000 zł, a wówczas, mając 7 różnych lokat — udzielając bankowi 7 różnych pożyczek w różnych terminach i na różne okresy — masz większe pole manewru. Łatwiej będzie Ci wybrać wariant najodpowiedniejszy: zlikwidować dwie pożyczki po 5000 zł, które zostały odnowione najwcześniej i na których najmniej stracisz na odsetkach, albo jedną lokatę na 10 000 zł. To bardzo racjonalna decyzja.

Trzymając całość środków na jednej lokacie, ponosisz ryzyko zerwania umowy w stosunku do całych 50 000 zł, tracąc odsetki nie tylko od kwoty niewiele wyższej od tej, którą aktualnie potrzebujesz (od 10 000 zł), ale od całości oszczędności. Twoja decyzja to oczywiście kompromis. Rozbicie całej kwoty na kilka lokat i w dodatku na krótsze okresy powoduje obniżenie ceny, jaką zaoferuje Ci bank — obniżenie stopy odsetek. Ale decydujesz się na taki koszt ze względu na nieprzewidywalność Twoich wydatków.

Widzisz  jakie ograniczenia są związane z lokatami bankowymi, gdybyś zechciał nagle wypłacić środki. Ewentualna wypłata Twoich oszczędności to scenariusz najmniej praw­dopodobny. Jednak ze względu na to, że może zdarzyć się w okolicznościach, w których te pieniądze mogą zabezpieczyć podstawowe koszty Twojej egzystencji lub nawet czasami wprost uratować Ci życie lub Twoim bliskim, to kwestii dostępności do pieniędzy poświęcasz bardzo dużo uwagi.

Bardziej prawdopodobnym zdarzeniem niż nagła wypłata będzie dopłata nowych pieniędzy. Bo, kim jest osoba, która posiada oszczędności? To osoba, która oszczędza pieniądze — zawsze gdy nadarza się ku temu okazja. To nie jest osoba nastawiona na wydawanie tych pieniędzy. A więc prawdopodobnie Ty także będziesz w przyszłości dopłacać nowe, dodatkowe pieniądze do tych, które odłożyłeś wcześniej. Możesz dokładać pieniądze regularnie, co miesiąc — określoną część dochodów lub określoną kwotę. Możesz też dokonywać dopłat nieregularnych.

I jak wygląda pod tym względem lokata bankowa?

W momencie odnawiania jednej z posiadanych lokat dopłacasz odłożoną dodatkowo kwotę. Prościej będzie, gdy Twoje dopłaty będą większe i nieregularne. Wówczas możesz nawet z takich jednorazowych dopłat zakładać nawet dodatkowe lokaty. Liczba Twoich lokat i Twoich pieniędzy będzie więc prawdopodobnie rosła.

Jak wygląda atrakcyjność lokaty bankowej przy scenariuszu najbardziej prawdopodobnym, tzn. gdy pieniądze będą Ci zapewniać coraz większe poczucie bezpieczeństwa finansowego przez najbliższe 40 lat i gdy nie zdarzy się w Twoim życiu nic takiego, co zmusi Cię do wykorzystania tych pieniędzy?

Czterdzieści lat. Sporo czasu. Jakie wówczas cechy lokaty nabierają dla Ciebie największego znaczenia?

Dwie: bezpieczeństwo i skumulowana stopa zwrotu. Przez 40 lat może wydarzyć się bardzo dużo. Bez wątpienia prawdopodobieństwo bankructwa czy defraudacji pieniędzy w instytucjach finansowych jest dzisiaj dużo niższe niż kiedykolwiek w przeszłości, ale jednak nie możesz takiej ewentualności pomijać.

Ta kwestia staje się dla nas tym ważniejsza, im dłużej planujesz korzystać z usług danej instytucji, im dłużej będziesz przechowywać w niej oszczędności. Dlatego przy wyborze banku rzadko kierujemy się tylko wysokością oferowanego nam oprocentowania. Bierzemy pod uwagę także wiarygodność banku.

To zmusza nas do kolejnego kompromisu — między stawką, jaką nam zaproponuje bank w zamian za pożyczone pieniądze, a pewnością tego, że ta pożyczka zostanie nam zwrócona. Zazwyczaj godzimy się na niższą rentowność lokaty w zamian za większą wiarygodność banku.

A ile zarobimy na przechowywaniu naszych 50 000 zł w najbardziej wiarygodnym banku przez 40 lat, rozbijając pieniądze na kilka trzy- i sześciomiesięcznych lokat? Oczywiście liczą się tylko wartości realne. 1% powyżej inflacji? To byłoby bardzo dużo. Raczej mniej — 1%, a może nawet tylko tyle, ile wyniesie inflacja.

Aktualnie inflacja wynosi około 2%, a oprocentowanie lokat około 1,5%!

Jeszcze dochodzi do tego 19-procentowy podatek płacony nie od zysku realnego, ale nominalnego.

Czyli zapłacisz podatek nawet wtedy, gdy Twój zysk nominalny okaże się niższy od inflacji. Co więcej, zwróć uwagę, kiedy jest płacony podatek. Bank nie zwiększy Ci podstawy naliczania nowych odsetek o odsetki (nie skorzystasz z efektu kuli śnieżnej), które już Ci się należą, jeżeli wcześniej nie potrąci od nich podatku. Płacenie podatku od zysków kapitałowych i odsetek wielokrotnie, a nie jednorazowo na koniec okresu oszczędzania jest więc mniej korzy­stne — Twoje korzyści z procentu składanego będą mniejsze.

Korzyści z odroczenia podatku — lub inaczej straty wynikające z wielokrotnego płacenia podatku — będą tym większe, im dłużej będziesz przechowywać oszczędności. Czy można to w jakiś sposób oszacować?

Spójrzmy na poniższą tabelę  w której przyjęto różne stopy zwrotu, dającą porównanie ostatecznej wartości 50 000 zł (ulokowany kapitał powiększony o kwotę zysków po odliczeniu podatku) po okresie 20 lat.

Tabela 12.1. Stopa zwrotu a wartość ulokowanego kapitału

Stopa zwrotu	Podatek płacony co 3 miesiące[1]	Podatek płacony na koniec okresu[2]	Bez podatku
2%	68 900	69 700	74 300
4%	94 400	98 200	109 500
6%	128 700	139 400	160 400

[1]     Przy 3-miesięcznej kapitalizacji odsetek.

[2]     Przy inwestowaniu w funduszach i niedokonywaniu zmian opcji inwestycyjnych (przy ofercie rodziny funduszu) lub zawsze — przy korzystaniu z oferty funduszu parasolowego.

W jakim stopniu wybrany przez Ciebie bank spełnia nasze oczekiwania?

Powiesz, że w większym stopniu, niż zostało tu pokazane, ponieważ Twój bank oferuje dużo lepsze warunki?

Być może dostajesz nieco wyższe oprocentowanie, być może Twoja lokata ma lepszą niż tradycyjny depozyt bankowy konstrukcję. Być może.

 

Tags: banki, bankster, depozyty bankowe, lokaty bankowe, najlepsze lokaty bankowe, oprocentowanie lokat